*Erken Dönem (1299-1453):
*Kare planlı kubbe örtülü bir harim ile önündeki üç bölümlü son cemaat yerinden oluşan İznik Hacı Özbek Camii(1333) bilinen en erken tarihli Osmanlı camisidir
*Osmanlı mimarlığı, Hacı Özbek Camii’nden başlayarak kubbeli ana mekânı geliştirmek ve onu tüm yapıya hakim kılabilmek için çeşitli denemeler ve arayışlar içerisine girmiştir. Bu açıdan ilk büyük adım kubbeli harim ve üç bölümlü bir son cemaat yerinden oluşan İznik Yeşil Camii (1378-1392) ile atılmıştır
*Erken devrin her birimi eş büyüklükte yirmi kubbe örtülü çokdestekli ve eş üniteli camilerinin en anıtsal örneği Yıldırım Beyazıt zamanında inşa edilen Bursa Ulu Camii (1396-1398)’dir.
*Zaviyeli cami: Kuruluş yılları ile birlikte önemli örnekleri görülen bu yapı tipi, belirgin bir gelişim çizgisi içerisinde klasik döneme kadar inşa edilmiş, klasik dönemin ortalarından itibaren inşa edilmez olmuştur.
*Tabhane odalarının kesin işlevleri bilinmemekle birlikte misafirhane ve toplantı
salonu olarak kullanıldıkları düşünülmektedir.
*Osmanlı mimarisinin ilk dönemlerinde ortaya çıkan bir diğer önemli yapı tipide zaviyeli cami, ters T planlı ya da imaret olarak adlandırılan çok işlevli cami yapılardır.
*İznik Orhangazi İmareti (1325) ile Bilecik Orhangazi İmareti (14. yy) bu tipin ilk; Çelebi Mehmet zamanında külliye olarak inşa edilen Bursa Yeşil Camii, en gelişmiş örneğidir.
*Odaların önünde yer alan U biçimli üç kollu revakları ile U plan şemasına sahip anıtsal görünümlü İznik Süleyman Paşa Medresesi (1331) en erken tarihli Osmanlı medresesi olarak
kabul edilmektedir.
*Selçuklularda görülen hamam tiplerinin yanı sıra 1-Kare bir sıcaklık etrafında sıralanan
halvet hücreli, 2-Çok kubbeli sıcaklıklı, 3-Ortası kubbeli-enine sıcaklıklı, 4-Çifte halvetli
ve 5-Soğuk-sıcaklık ve halveti eş odalar halinde olan hamamlar inşa edilmiştir.
*Baldaken: Kare ya da çokgen biçimli bir alanın köşelerinde bulunan sütun ya da payelerle taşınan dışarıya açık kemerle oluşturulmuş, üstü piramidal çatı ya da kubbe örtülü yapılara
denilmektedir.
*Külliye: İşlevleri birbirinden farklı, aynı üslup ve tarzda inşa edilmiş yapılar topluluğuna denilmektedir.
*İznik Sarı Saltuk Türbesi (14.yy) baldaken tipin; kare planı, tromplu yüksek bir kasnağa sahip kubbesi ve giriş bölümündeki tonozlu eyvanı ile İznik Kırgızlar Türbesi (14.yy) eyvanlı tipin önemli örneklerindendir.
*Erken Osmanlı türbeleri içerisinde Bursa Yeşil Türbe sekizgen planı ve çini süslemeleri ile dikkati çeker.
Osmanlı Devleti Erken Dönem Mimari Sanat Tarihi |
Ders Notları Kamu Personeli ,
Osmanlı Devleti Erken Dönem Mimari Sanat Tarihi |
